Οι ναυτικοί όλου του κόσμου είχαν πάντοτε μια ιδιαίτερη σχέση με τα αστέρια. Μου αρέσει να ταξιδεύω νύχτα χωρίς φεγγάρι. Το σκάφος πλέει προς το άπειρο, και το βλέμμα αγκαλιάζει τον κατάμαυρο ουρανό. Χιλιάδες άστρα ανατέλλουν και δύουν, περιστρέφονται σε ένα ατελείωτο χορό. Όλα ; Ναι, εκτός από ένα, ο πολικός αστέρας ! Το άστρο στην άκρη της ουράς της Μικρής Άρκτου, το ποιο φωτεινό του αστερισμού αλλά όχι του ουρανού. α Ursae Minoris (α-UMi) για τους αστρονόμους, Polaris στα λατινικά, Stella Maris, για τους ναυτικούς, βόρειος πολικός αστέρας και Αστέρι του Βορρά, για μας. Το αστέρι που μερικές γενιές ναυτικών ξέρουν να βρουν ανάμεσα από χιλιάδες άλλα. Δείχνει τον Βορρά θα πει ο καθένας ! Είναι όμως μια άσειστη και αιώνια αλήθεια ; Η γη γυρίζει γύρω από τον άξονα της, αυτόν που ενώνει τον Νότιο και Βόρειο πόλο. Προεκτείνοντας αυτόν τον άξονα προς τον ουρανό σήμερα θα πέσουμε σχεδόν πάνω στον α-UMi , και είναι ο λόγος που αυτός μένει ακίνητος όλη την νύχτα. Στον άξονα όμως της γης του αρέσει να ταξιδεύει. Κάνει έναν κύκλο στον ουρανό κάθε περίπου 25800 χρόνια, ισημερινή μετάπτωση θα πουν οι αστρονόμοι. Σήμερα τυχαίνει η κατεύθυνση του να πέφτει σχεδόν πάνω στον α-UMi. Στις 24 Μάρτιου 2100 θα πλησιάσει το πιο κοντά, 0,4 μοίρες. Μετά θα αρχίσει να απομακρύνεται και μερικές χιλιετίες αργότερα η γωνιακή απόσταση θα είναι μέγιστη κοντά 45 μοίρες, πριν αρχίσει να γυρίζει πίσω ! Πριν 4800 χρόνια, την εποχή των πυραμίδων ο πολικός αστέρας ήταν ο α του Δράκου ή Θρουμπάν. Ορισμένες εποχές κανένα αστέρι δεν ήταν κοντά στον Βορρά ! Το 3100 οι ναυτικοί θα πρέπει να βρίσκουν τον γ του Κηφέα ! Και σε 10.000 χρόνια τον Ντενέμπ ή α του Κύκνου. Σε 14.000 χρόνια τον Βέγα ή α της Λύρας !!! Αυτά στο βόρειο ημισφαίριο.
Όταν περάσετε τον ισημερινό, μην ξεχάσετε τις σπονδές στον Ποσειδωνα, θα χάσετε τον βόρειο πολικό αστέρα και θα πρέπει να ψάξετε για τον νότιο ! Ο Νότιος πολικός αστέρας είναι ο σ Οκτάντος, ένας αστέρας στον Οκτάντα που δεν φαίνεται σχεδόν καθόλου. Μια καλή προσέγγιση είναι ο αστερισμός του Σταυρού του Νότου, κοντά στον Κένταυρο, ορατός από 90ο Ν μέχρι 25ο Β.
Ταξιδεύοντας νύχτα ή αροδο σε έναν έρημο όρμο, σηκώστε το κεφάλι και αγναντέψτε τον ουρανό. Συμβαίνουν πράγματα που δεν βάζει ο νους μας.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Ιστιοπλοϊκό κόσμο, τεύχος 152 https://istioploikoskosmos.gr/wp-content/uploads/2023/02/ik_152_digitaledition_corrected.pdf
Les marins du monde entier ont toujours eu une relation particulière avec les étoiles. J’aime naviguer la nuit sans lune. Le bateau avance vers l’infini, et le regard se perd dans le ciel noir. Des milliers d’étoiles se lèvent et se couchent, valsant dans une danse sans fin. Toutes ? Oui, sauf une, l’Etoile polaire ! La dernière étoile de la queue de la Petite Ours, la plus lumineuse de la constellation mais pas du ciel. α Ursae Minoris (a-UMi) pour les astronomes, Polaris en latin, Stella Maris, pour les marins, l’étoile polaire du Nord et l’étoile du Nord, pour les grecs. L’étoile que des dizaines de générations de marins savent trouver parmi des milliers d’autres. Elle indique le Nord vous dira-t-on ! Mais est-ce une vérité gravée sur la pierre et éternelle ? La terre tourne autour de son axe, celui qui relie les pôles Sud et Nord. En extrapolant cet axe vers le ciel aujourd’hui, nous tomberons presque sur a-UMi, et c’est pourquoi elle reste immobile toute la nuit. Mais l’axe de la terre, aime voyager. Il fait un cercle dans le ciel tous les quelques 25800 ans, la précession des équinoxes diront les astronomes. Aujourd’hui, il se trouve que sa direction tombe presque sur a-UMi. Le 24 mars 2100, il se rapprochera le plus près, 0,4 degrés. Ensuite, il commencera à s’éloigner et quelques millénaires plus tard, la distance angulaire sera maximale, près de 45 degrés, avant de commencer à revenir ! Il y a 4800 ans, à l’époque des pyramides, l’étoile polaire était α du Dragon ou du Thruban. Certaines époques, aucune étoile n’était proche du Nord ! En 3100, les marins devront trouver le γ de Cephei ! Et dans 10 000 ans, Deneb ou α du Cygne. En 14 000 ans, Vega ou α de la Lyre !!! Tout ça à l’hémisphère nord.
Lorsque vous traversez l’équateur, n’oubliez pas les offrandes à Poseidon, vous perdrez l’étoile polaire du nord et vous devrez chercher celle du sud ! L’étoile polaire sud est σ(sigma) Octantis, une étoile qui est à peine visible. Une bonne approximation est la constellation de la Croix du Sud, près de Centaure et visible entre 90οS et 25oN.
En route de nuit, ou au mouillage dans une crique déserte, levez la tête et regardez le ciel. Il se passe des choses que notre esprit n’imagine pas.
Add comment
Comments